Station: [3] Zaal 1 – Landschapschilderkunst

M:

„De natuur is het volmaaktste schilderij, daarom moeten wij zoo veel studiën naar haar maken als mogelijk is. In de natuur kunnen wij niet dwalen: alles in haar is waar! En de waarheid moet steeds den kunstenaar een heilige pligt zijn.“

V:

Uit die bezielde woorden spreekt de kunstopvatting van de schilder. En voor wie hier goed rondkijkt, is Koekkoeks enthousiasme voor de natuur bijna tastbaar.

Naar eigen zeggen was B.C. Koekkoek op zoek naar de eenvoudige, ware en poëtische natuur. Daarmee nam hij afstand van de geïdealiseerde natuur van de Duitse romantiek. Zijn leermeesters waren de Nederlandse meesters van de zeventiende eeuw. Aan hen ontleende hij ook de subtiele lichtregie die de kijker meeneemt door het landschap.

M:

De twee boslandschappen rechts in de hoek zijn een mooi voorbeeld: Op het ene schilderij een monumentale beuk. Het is gedocumenteerd dat die groeide in de buurt van Schloss Moyland, een paar kilometer ten oosten van Kleef.

Op de olieschets links is de boom zo natuurgetrouw mogelijk afgebeeld, inclusief de plek waar een tak is afgebroken. Op het voltooide schilderij rechts is de boom onderdeel van een landschapscompositie. Het eigenlijke motief, Schloss Moyland, blijft op de achtergrond.

V:

Een afgebroken tak als symbool van vergankelijkheid, een storm die bomen en mensen treft, een vervallen boerenhoeve… de landschapselementen in het werk van Koekkoek zijn zeker niet toevallig gekozen. Ze vertellen verhalen of verwijzen naar hogere machten. In die zin zijn ze ook ‘romantisch’, in lijn met de natuuropvatting van de kunstenaar.

Voor de kunstenaar was topografische nauwkeurigheid niet het voornaamste doel. Hoewel hij zeker realistisch en natuurgetrouw schilderde, permitteerde hij zich enige vrijheden. Dat is goed te zien bij ons volgende station.

Tot slot: Werp voordat u doorgaat naar de volgende kamer nog even een blik op het schitterende plafond. Het goud van het stucwerk reflecteert het licht dat door de grote ramen binnenstroomt. Zo creëerde de meester de perfecte sfeer om kopers te verleiden tot aanschaf van een van zijn werken.

M:

Het volgende station is in de ruimte hiernaast. Het gaat om het schilderij waar u recht op afloopt, rechts naast de deur.

_______________________________

Citaat Koekkoek: Herinneringen en Mededelingen van eenen landschapsschilder, Amsterdam, 1841, pag. 231.