V: Heeft u ooit een machine als deze gezien? De groene wagen met zijn vijf wielen is een locomobiel! Hij behoort tot de familie van de stoommachines, hoewel hij eruitziet als een locomotief. Onze locomobiel dateert uit 1909.
M: In de locomobiel zijn alle onderdelen zoals de vuurgang, de stoomketel, de regulateur en de gehele aandrijving bestaande uit cilinder, zuiger, krukas, drijfstang, vliegwiel en riemschijf op één onderstel gemonteerd. Maar locomobielen konden niet op eigen kracht rijden. De term "mobiel" betekent alleen dat de stoommachine door paarden of ossen naar een werkplek elders kon worden vervoerd om een dorsmachine of zaag aan te drijven.
V: Dit is hoe het werkt: De eencilinder met de zuiger bevindt zich direct boven de stoomketel. Deze ketel wordt verwarmd met hout of kolen waarbij de hete lucht via een systeem van 26 buizen door de ketel loopt. Zo wordt het water verhit totdat het verdampt tot stoom. De stoom komt in de cilinder en zet daarmee de zuiger in beweging. Deze beweging wordt via een krukas overgebracht op een vliegwiel waar een riemschijf omheen zit en de riemschijf zet dan de landbouwwerktuigen, zoals de dorsmachine, in beweging. Op een werkdag werd wel 1000 liter water en 200 kilo aan kolen of hout verbruikt.
M: Koenig kocht deze locomobiel in 1960 van zagerij Wrede in Niederbergheim. Hij verruilde het voor een moderne warmwaterboiler.
V: Het waren vooral de grote boerenbedrijven die locomobielen gebruikten totdat de lichtere en goedkopere elektrische en dieselmotoren op de markt kwamen. Daarover vertellen we meer bij de volgende stop.
Fotos: © Dagmar Trüpschuch
