Stoommachines in actie @museum.de

V: Energie opwekken uit stoom om machines aan te drijven - de uitvinding van de stoommachine zorgde voor een revolutie. Het was de start van de industrialisatie in de 19e eeuw.

M: Meteen hier vooraan ziet u twee van de oudst werkende stoommachines in Duitsland. Dit zijn eencilinder-stoommachines. Deze zogenaamde Bok-stoommachines waren met hun bokvormig onderstel, hoog vliegwiel, krukas en laaggelegen cilinders van 1830 tot 1870 de gangbare bedrijfsmachines. Het ging daarbij om kleine en middelgrote machines met een vermogen van circa 6 pk.

De machine links, uit 1864, stond eerst in een jeneverstokerij in Blomberg. Eberhard Koenig kocht de machine in 1965 voor 300 Duitse mark, wat nu omgerekend zo’n 150 euro is. Net als de machine rechts, uit 1850 en afkomstig van een bierbrouwerij in Bielefeld roerde hij in de maischvaten, waar het mout werd gemengd met warm water of dreef hij pompen aan

V: Met een paar drupjes olie en een beetje liefde draaien de vliegwielen van de “oude dames” na 150 jaar nog steeds rustig rond.

M: We zetten de machines twee keer per jaar aan, op onze stoomdagen. Wat iedereen het meest verbaast is dat ze geen lawaai maken, maar spinnen, bijna zoals kleine katjes. Op de schermen ziet u ze, stomend in actie.

V: De machines ontwikkelden zich verder en produceerden steeds meer vermogen. Er zijn nog meer modellen te zien in ons museum. De sterke compound-stoommachine, bijvoorbeeld, met een kracht van 70 pk, waarbij de verschillende formaten cilinders duidelijk te zien zijn.

M: Het jongste exemplaar van onze collectie is de blauwe tweecilinder-stoommachine uit de jaren ‘50. Deze machine is afkomstig van een stoomheiblok dat in de haven van Hamburg werd gebruikt en een vermogen heeft van maar liefst 50 pk.

Even ter herinnering: de Bok-stoommachines uit de 19e eeuw hadden maar een vermogen van 6 pk.